Qophii Ayyaana Haaraa Sababeeffachuun Qinqaaniin(Virus) Haaraa gadi lakkifamuu Gareen Deeggarsa Nageenya Inteneetaa MANILA Philippines jedhamu Akeekkachiise.
Ergaaleen Marsariitiiwwan asii gadii irraa ergamaa jiran Qinqaanii(Virus) Haaraa Ayyaana kana sababeeffachuun gadi lakkifameedha jedheera Gareen kun.

Yeroo ammaa biyyoota adda addaa keessattuu Filiphiinsi keessatti Ayyaana bara haaraatiin baga isiniin gahe jedhu namootni heddu akka yaadachiisatti, Kennaattii fi gatii hindhisiinsatti(Discount) akka walitti ergaa jiru kan ibse garichi, Kaardiin(Coupons) yeroo kanatti toora interneetaa irratti Marsariitiilee asiin gadii kanarraa Namootni waliif ergaa jiran facaastuu qinqaanii (virus phishing ) kan Odeeffannoo dhuunfaa Namootaa(confidential information) sassaabuuf ooltu akka tahe himanii jiru.

Facaastuun qinqaanii (virus phishing ) tooftaa Marsariitiileen faalaman(Malicious websites) odeeffannoo icciitii namootaa karaa interneetaatiin funaanuuf maxxansaaleen kakaasoo, Miira harkiftuu(Sensetices informations) fuulsirrii fi seerawoo fakkaatanii fayyadamotoota irratti yakka hanna odeeffannoo raawwachuuf ooluudha.

Akka Dhaabbata Eegumsa Nageenya Interneeta Biyya Philippines CERTtti, Yaadachiifni Hangowwoomsii(fraudulent) fi Miirkakaasoon(sensitives) Naga Gaaffii(Greetings) Marsaalee hawaasaa hedduun kan yoo cuqaafaman gara fuula biraatti nama erganii odeeffannoo dhuunfaa akka guutan nama gaafatan kanneen yakka hanna odeeffannoo dhuunfaa gaggeessaniidha jedheera.

“Yaadachiisa Naga Gaaffii(Greeting Notifications) Ayyaana bara haaraatiin walqabatee ergaa keessoo(Messenger) dhaan ergamaa jiru kana banuurraa ofeeggannoo guddaa gochuu feesisa, Banuudhaan dura Hiriyyaan, maatiin fi firri waan hubannoo qaburraa erguu mirkaneeffachuu qaba.” jechuudhaan Dhaabbatni Eegumsa Nageenya Interneeta Biyya Philippines CERT jedhamu dhaabbata Facebook dhaaf himeera.

Gareen kun akka jedhetti; Namni tokko odeeffannoo isaa/shee Marsaalee Facaastuu qinqaanii kanatti guutnaan ykn marsaalee biraatiin(Feesbuukii, google) akka seenu hayyamnaan, Hanna odeeffannoo dhuunfaa kanneen akka T.Ergaa(E-mail), Jecha-darbii(password), Kaardii kafaltii(Payment card), Guyyaa dhalootaa, odeeffannoo maatiifi icciitii dhuunfaa fi dhaabbataa, kkf…. niif ni saaxilama.

Kanaanis namni kun Hanna odeeffannootiif saaxilamaa(Victim) jennaan jedheera garichi.
Namni Hanna odeeffannoo isaatiif saaxilame kun yeroo odeeffannoo dhuunfaa isaa galee Marsaalee akkasii banee eegalee odeeffannoo olkuusuu fi affeerraa walfakkaataa namoota saaxilaman kanatti erga.

Akka Dhaabbata Eegumsa Nageenya Interneeta Biyya Philippines CERTtti Hanga ammaatti Marsariitiileen Facaastuu Qinqaanii(virus phishing) tahuun mirkanaayan:

• • • http://wish-you.co
    • http://wish4u.co
    • http://my-msg.co
    • http://look-me.co
    • http://surprise4u.me
    • http://hookupgist.com
    • http://see-magic.co
    • http://mera-style.com
    • http://whatsapp-style.co
    • http://my-love.co

Namootni Saaxilaman ykn Faalaman(Victims):-

• Yaadachiifni Naga-gaaffii Bara Haaraa(New yera Greetings) karaa keessoo marsaalee bebeekkamootiin itti ergama
• Affeerraan walfakkaataan irra deddeebiidhaan itti ergamuuf un gara marsaalee faalamanitti erga/geessa
• Fayyadamaan odeeffannoolee dhuunfaa muraasa(Jecha-darbii, T.Ergaa) akka galchu ykn karaa marsaalee hawaasaatiin seenuuf akka hayyamu gaafatama…
• Sagantaan Qindeessa hanna odeeffannoof qophaaye(Scripts) Odeeffannoolee dhuunfaa guutame ykn hayyamame dabalatee kanneen biroo eenyummeessaa sanaa hunda olkaawata/hata.

Akka Gorsa Garee kanaatti; Namootni Saaxilaman ykn Faalaman:-

• Hatattamaan Jecha-darbii(Password) isaanii jijjiiruu – Marsaalee Hawaasaarraa, T.Ergaa, inumaa jecha-darbii Eenyummeessaa(Account) Baankii isaanii jijjiirachuu qabu.
• Akkasumas Iyya’aasaanii haaromsuu (Reset their Browser), Farra-Qinqaanii fi sakattaatuu haaromsuu fi kakaasuu(update of their anti-virus or anti-malware scanners).

Kanumaan cinatti, Marsariitiileen tokko tokko ammoo Kuusaalee adda addaa fakkeessanii Maamiloota isaanii kan dogoggorsuudhaan akka waan Kaardiilee gatixiqqeeistuu(Discount Coupons) moo’ataniitti amansiisuudhaaf kan qophaayaniifi Unkaa hanna odeeffannootiif qophaaye kan Maqaasaanii, Teessoo, fi lakqunnamtii isaanii akka guutan taasisu yeroo amma baldhinaan facaafamaa jiraachuu fayyadamtootni hubachuu akka qabanis dhaamameera.

“Siidhaa, Hiriyyoota kee…, Maatii kee…, Fira kee… gatxiqqeessii Jaalalaa? Dafii ilaali…Duulli kun Ayyaana kanaa sababeeffatanii Fayyadamtootarratti kan xiyyeeffateedha kan jedhe Dhaabbata Eegumsa Nageenya Interneeta Biyya Philippines CERT jedhamuudha.

Maddi: newsinfo.net | kan hiike: oroict.com