Ruwaandatti Gareen Maaraa (Mara Group) jedhamu Qafoowwan bilbila ammayyaawaa gosa lama ‘Mara X’ fi ‘Mara Z’ jedhamu Wixata kaleessaa Baname. Qafoon bilbila Ammayyaawaa yeroo jalqabaatiif Afrikatti oomishames jedhameera. Qafoon bilbilaa Afrikaa biyya Ruwaandatti Oomishame kun Pireezidaantii biyyattii kan ta’an Prez.Pool Kaagaameen bakka argamanitti hundeeffameera. Kanaanis Qafoo jalqabaa ‘Made in Africa’ kan tahee fi Guddina biyyattiin gama Tekinoolojiitiin agarsiisaa jirtu fuulduratti tarkaanfachiisuuf gahee olanaa qaba jedhameera.

Qafoowwan ‘Mara X’ fi ‘Mara Z’ Sirna dalagaa(Operating System) dhaabbata Google kan ta’e ‘Android’ kan fayyadamu yommuu tahu, Gatiin Qafoowwan kanneenii tartiibaan naannoo qarshii 5,700 Birr ykn $190 (175,750 Rwandan francs) fi Qarshii 3900 ykn $130 (120,250 Rwandan francs)ti jedhameera.

Dhaabbatichi kan waliin dorgomuuuf jedhu Dhaabbilee gurguddoo Idil-Addunyaa kanneen akka Samsung kanneen qafoo ammayyawaa hanga gatii gadi bu’aa hanga Qarshii 1000 Birr ykn $37(35,000 Rwandan francs) fi 1500 Birr ykn $54 (50,000 Rwandan francs) dha kan jedhe Gabaasa Rooyitars. Hoogganaan olaanaan Garee Maaraa(Mara Group CEO) kan ta’e Ashiish Taakkar akka jedhutti- ‘Qafichi kan oomishameef Maamiloota fedhii isaaniitiin qafoo qulqullina olaanaa qabu barbaadaniif’ jedheera.

‘Kun Dhaabbata Oomimishaa Qafoo bilbila Ammayyaawaa isa jalqaabaa Afrikaati.’ jechuun Rooyitarsitti kan hime hooggantichi yeroo Pireezidaantii biyyattii Pool Kaagaamee wajjiin dhaabbaticha daawwachaa turanitti.

Dhaabbileen kanneen qafoo Ammayyaawaa walitti hidhanii raabsan yeroo ammaa Egypt, Itoophiyaa, Aljeeriyaa, Afrikaa Kibbaa haa jiraataniiyyu malee Qaamolee barbaachisu biyyoota biraarraa akka seensisan hime hooggantichi.

‘Nuti Dhaabbata Jalqabaati, Qafoo oomishuu qofa osoo hin taane Qaamolee keessoo(Motherbords, sub-boards fi gocha hidhata keessoo(entire process) ofumaa oomishna.’ jedhe itti dabaluun hooggantichi. ‘ Qafoo tokko keessa qabiyyeewwan 1,000 oltu jira.’ Taakkar Dabalees ‘ Baasii Mil.$24 kan baasaniifi guyyatti ammoo 1200$ galchuuf’ jedha.

Waliigalteen raabsii daldalaa kan eegalu Adoolessa(july) bara dhufu, hawaasa Bil.1.3 waliiti hidhuufi sochii daldalaa 3.4 Kitila(trillion) uumuuf karoorfateera. Haata’uuyyuu malee ammallee fiixxee jalqabbii irra kan jiruufi gatiin dhiyeessiiyyuu kan sirnaan lafa kaayamee miti.

Pireezidaantii biyyattii kan ta’an Prez.Pool Kaagaameen akka jedhanitti “Qafoon kun Fayyadamummaa Qafoo ammayyaawaa biyyattii keessatti yeroo ammaa naannoo dhibbeentaa kudha shanii(15%) irra jiru akka olkaasu abdiin qaba” jedhaniiru. Dabalaniis, “Hawaasni Ruwaandaa amma duras qafoo ammayyaawaa fayyadamaa jiru, garuu dabalataan kakaasuu barbaadna. Qafoon ‘Mara phone’ oomishamuun hawaasa keenya hedduuf miirri abbummaa akka itti dhagahu taasisa.” kan jedhan Pireezidaantii biyyattii kan ta’an Prez.Pool Kaagaameedha.

Gabaasni kan Rooyitars, kan Afaan Oromootti hiike oroict.com dha.